Voeding van de toekomst: Vlaanderen kan voortrekker zijn op vlak van kweek, verwerking en vermarkting van zeewier
Europese zeewieren (of macroalgen) zijn unieke zee-producten die een toenemende rol zullen spelen in de lokale voedselvoorziening en verduurzaming van de voedselketen. Ook Vlaanderen kan hier een belangrijke rol spelen: de Noordzee is uitermate geschikt voor de teelt van diverse soorten zeewier met een economisch potentieel. Langsheen de waardeketen ligt een zee van opportuniteiten open voor de bedrijven en kennisinstellingen in onze regio. Dat is één van de conclusies van het consortium SeaConomy, een samenwerking tussen verschillende spelers in de zeewierketen, dat de laatste jaren onder andere de economische haalbaarheid van deze mogelijke "superfood" onderzocht. Vandaag presenteerde SeaConomy haar bevindingen, alsook aanbevelingen voor zowel overheid als kennispartners en bedrijven in een visietekst, in aanwezigheid van Minister Joke Schauvliege. Call to action voor overheden: er moet een ambitieus innovatieproject opgezet worden om binnen een Europese context het gebruik van zeewieren op grote schaal als grondstof van de toekomst mede te helpen mogelijk maken.
Zondag 6 mei 2018
Vlaanderen als voortrekker van zeewier dankzij beschikbare technologie en kennis
Het SeaConomy-project bracht voor de eerste keer in de geschiedenis een multidisciplinair consortium van bedrijven, sectororganisaties en overheidsinstanties samen om het potentieel van de Vlaamse zeewier economie te ontluiken, met de steun van iCleantech Vlaanderen. De partners (Sioen Industries, POM West-Vlaanderen, Lambers-Seghers, Colruyt Group en Pures) vertegenwoordigen samen de verschillende schakels van de zeewierketen, van kweek tot consumptie. Vanaf de start in 2016 fungeerde SeaConomy als een katalysator voor de groeiende Vlaamse community rond zeewier. Vandaag presenteert het consortium de resultaten van zijn onderzoek van het laatste anderhalf jaar.
Zeewieren zijn momenteel nog erg nieuw en hun potentieel voor jobcreatie, innovatie en het milieu blijft – mede door een aantal barrières – in Europa grotendeels onderbenut. Hoewel er jaarlijks 25 miljoen ton zeewieren worden geproduceerd, staat de zeewiersector in Europa nog in zijn kinderschoenen. In Vlaanderen neemt de interesse sterk toe bij kandidaat-afnemers en is het eerste proefproject rond lokale kweek een feit. Daarom is het volgens SeaConomy zinvol om ook een Vlaamse zeewiersector verder uit te bouwen door lokale zeewiersoorten te kweken en op de markt te brengen. De Vlaamse regio kan een voortrekkersrol spelen – op vlak van lokale kweek, verwerking en vermarkting – in de ontwikkeling van deze nieuwe sector. Op korte termijn (2025) kunnen lokale zeewieren gekweekt worden in het Belgische deel van de Noordzee, om als additief te gebruiken in voedingsproducten en voeders. Op langere termijn (2035) bieden zeewieren kansen voor de toepassing in biomaterialen mits de wieren op grote schaal gekweekt en geraffineerd worden.
Benny Pycke (Sioen Industries), Projectleider van SeaConomy, voegt toe: "Met het project hebben we geholpen om zeewieren in Vlaanderen op de kaart te zetten. Zeewieren zijn here to stay. Ze zijn geen hype, maar deel van een maatschappelijke transitie. Met onze breed-gedragen visie voor 'Zeewieren in Vlaanderen 2025-2035' is de basis gelegd om lokaal en in een Europese context aan de slag te gaan met zeewieren. We merken op vandaag een breed socio-economisch draagvlak waardoor bedrijven, kennisinstellingen, en overheden willen inzetten op innovatie voor de omschakeling naar duurzame voedingsstoffen en bio-gebaseerde grondstoffen." De grootste troef van Vlaanderen ligt in de ontwikkeling van technologie en kennis ten behoeve van deze nieuwe sector. Regionale overheden spelen een niet te onderschatten rol om de Europese ambities waar te maken, aldus SeaConomy.
Mooie toekomst voor zeewier in Vlaanderen wat betreft kweek, gebruik en vermarkting
Het ontwikkelen van een lokale Vlaamse zeewierketen kan bijdragen tot een brede waaier aan positieve sociale (people), ecologische (planet) en economische (profit) ontwikkelingen. De belangrijkste conclusies van SeaConomy zijn:
- De Noordzee (ook het Belgische deel) is uitermate geschikt voor de teelt van diverse soorten met een economisch potentieel waaronder Atlantische wakame, suikerwier, blaaswier, zee-eik, zee-sla, dulse, nori en Iers mos, welke voorkomen in Belgische wateren. Er werden 6 veelbelovende zoekzones geïdentificeerd en voorgesteld voor het mariene ruimtelijk plan (2020-2026). In een van deze zoekzones werd al een proefproject opgezet, namelijk Value@Sea.
- Een groep van ca. 15 Vlaamse bedrijven experimenteerden met zeewieren, en hieruit bleek dat er een toenemende interesse is in het commerciële gebruik van zeewieren bij KMOs en kennisinstellingen actief in de voedings-, voeder-, en agro-sector. De redenen hiervoor zijn divers: het lokale aspect, de versheid, de duurzaamheid, de smaak, het kleurenpallet, de unieke samenstelling, de bioactieve eigenschappen, enz.
- Zeewieren hebben op korte termijn het meeste potentieel als additief (< 10% bijmenging) in voeding en voeders omwille van hun specifieke eigenschappen (kleur, smaak, bioactieve stoffen, duurzaamheid,...), hun natuurlijke oorsprong uit zee en hun lokale of Europese herkomst. De lokale vraag vanuit de voedings- en voedersector kan qua ruimtegebruik volledig gedekt worden door kweek in Belgische wateren, binnen de voorgestelde zones.
- Zeewieren toevoegen aan voeding of voeders om te verduurzamen kan, maar hierbij dienen ze gangbare niet-duurzame elementen (zoals soja) deels of volledig te vervangen. Om zeewier competitief te kunnen inzetten als bv. eiwitbron in voeders zijn een constante aanvoer van grote volumes zeewieren tegen een lage kostprijs noodzakelijk. Zulke scenario’s vereisen nog enkele jaren onderzoek en ontwikkeling m.b.t. stabilisatie van zeewieren en ruimtelijk gebruik.
De volledige visietekst is hier te raadplegen.