)
Hoe gaat Colruyt Group om met klimaat?
3
mei
2020
Klimaat, en waarom dat zo belangrijk is
Broeikasgassen zoals CO₂, methaan, lachgas en waterdamp komen van nature in de lucht voor. Ze houden de warmte van de zon gedeeltelijk vast. Zonder deze broeikasgassen zou het op aarde veel kouder zijn dan nu. Dit natuurlijke broeikaseffect is sinds de industriële revolutie door allerlei menselijke activiteiten versterkt. Door de verbranding van fossiele brandstoffen en ontbossing zit er nu 40 % meer CO₂ in de atmosfeer dan een paar eeuwen geleden. Al deze extra broeikasgassen zorgen ervoor dat het klimaat verandert. Om dat tegen te gaan en de luchtkwaliteit te verbeteren, moet onze wereldwijde CO₂-uitstoot dus naar beneden.
Wat doen wij vandaag?
Als retailer hebben we impact op het klimaat, dat beseffen we. En dus werken we er al tientallen jaren aan om die impact te verminderen. Niet door onze CO₂-uitstoot te compenseren met de aankoop van certificaten. Wel door effectief uitstoot te vermijden en te verminderen.
Het monitoren van onze uitstoot doen we volgens het Greenhouse Gas Protocol, wereldwijd het meest gebruikte protocol om de uitstoot van broeikasgassen te berekenen. Hierover rapporteren we transparant in ons jaarverslag, op twee niveaus. Enerzijds onze directe CO₂-uitstoot veroorzaakt door onze eigen gebouw-, vervoer- en productiegerelateerde activiteiten (scope 1). Anderzijds de CO₂ die we indirect uitstoten wanneer we aangekochte groene elektriciteit verbruiken (scope 2).
We hebben al onze activiteiten onder de loep genomen en vier domeinen bepaald waarop we de meeste CO₂-uitstoot en klimaatimpact hebben. En waarop we dus het hardst inzetten om deze te verlagen. Het gaat om koeling, verwarming, energie en mobiliteit. Dankzij vele projecten op deze vier domeinen daalt onze directe uitstoot van broeikasgassen in absolute cijfers sinds 2016.
Verfrissende koeltechnieken
Natuurlijke koelmiddelen
Als retailer hebben we heel wat winkels. En met heel wat winkels komen heel wat koelinstallaties in de versmarkten en beenhouwerijen. Traditionele koelsystemen bevatten meestal synthetische koelmiddelen (zoals R507 of Freon) die bijdragen aan de opwarming van de aarde. Volgens Europese richtlijnen mogen dergelijke koelinstallaties vanaf 2020 niet meer geïnstalleerd worden. Daarom zijn we volledig aan het overschakelen op natuurlijke koelmiddelen, zoals propaan en CO₂. Die stoten tijdens hun hele levensduur zo’n 90 % minder broeikasgassen uit dan klassieke synthetische koelmiddelen. Bovendien bevatten de nieuwe koelinstallaties tot 30 keer minder koelmiddel en lekken ze minder.
Vloeibaar ijs
In tegenstelling tot heel wat andere retailers gebruiken wij geen aparte koelvrachtwagens om onze verse producten naar de winkels te brengen. We vervoeren ze in koelkarren, die mee op de gewone vrachtwagens mogen. Zo rijden onze vrachtwagens naar de winkels altijd voor minstens 95 % gevuld en doen we geen overbodige kilometers. Voor dit transport van verse producten ontwikkelden we begin 2016 zelf een liquid ice container (LIC). Door water en ethanol te mengen en er constant in te roeren tijdens het bevriezen, krijg je vloeibaar ijs. Dit vloeibaar ijs wordt in ons distributiecentrum in de wanden van speciaal daarvoor ontwikkelde koelkarren gepompt. En voilà, de karren zijn klaar om gevuld te worden met verse producten en naar de winkels te gaan. Het ijs wordt na elk gebruik opnieuw bevroren en hergebruikt. Zo gaat er geen druppel verloren. Alle verse producten worden vandaag met LIC’s geleverd aan de winkels. Voor diepvriesproducten zijn we een aangepast systeem aan het uitrollen.
Verwarming
Koelen heeft dus klimaatimpact, maar verwarmen ook. Verwarming gebeurt traditioneel op basis van fossiele brandstoffen, waarbij bij de verbranding heel wat CO₂ vrijkomt. Colruyt Group gaat voor fossiele-brandstofvrije winkels, dus zonder verwarming op stookolie of aardgas. We verwarmen er alleen met restwarmte en groene stroom. Zo voorkomen we 99 % van de CO₂-uitstoot ten opzichte van een winkel met een verwarmingsketel. Dat gaat in verschillende stappen.
Renovatie tot lage-energiewinkels
Sinds 2017 zijn we gestart aan energiebesparende renovaties voor al onze oudere winkels. Elke winkel waarvan we eigenaar zijn, gaan we bij-isoleren, luchtdichter afwerken en de technieken herzien waar nodig.
Warmte recupereren
Om iets koud te maken, trek je letterlijk de warmte eruit weg. Dat gebeurt bijvoorbeeld in de koelinstallaties voor verse producten. Die kostbare warmte laten we niet zomaar verloren gaan. We gebruiken deze ‘restwarmte’ om de winkel te verwarmen. Dit proces van warmterecuperatie passen we toe bij nieuwe winkels van Colruyt Laagste Prijzen, OKay en Bio-Planet en bij renovaties. Onze koelinstallaties met natuurlijke koelmiddelen zijn bijzonder geschikt voor warmterecuperatie. Zo is de cirkel rond.
In grote beenhouwerijen van Colruyt Laagste Prijzen en Bio-Planet is er ook veel warm kraantjeswater nodig. In die gevallen gebruiken we een warmtepomp. Die haalt warmte uit de omgeving en geeft ze weer af aan het water. Dit doet de warmtepomp aan de hand van 100 % groene elektriciteit. Het systeem is heel wat energiezuiniger dan een elektrische boiler en heeft bijna geen CO₂-uitstoot in vergelijking met aardgas of stookolie.
Zo’n warmtepomp kan ook een geschikte warmtebron zijn voor onze niet-voedingswinkels en andere gebouwen waar geen koeling is om warmte uit te recupereren. En voor grote winkels waar de restwarmte van de koeling onvoldoende is om de hele winkel te verwarmen. We installeerden er al eentje in ons hoofdkantoor in Halle. We bekijken de mogelijkheden om dit uit te breiden en blijven zoeken naar alternatieven voor fossiele brandstoffen.
Een slim energienetwerk
Je hebt het ondertussen al door: het vermijden van fossiele brandstoffen is cruciaal in het tegengaan van de klimaatverandering. Onze inspanningen op vlak van energie zijn tweeërlei: minder energieverbruik en – als we toch energie verbruiken – meer groene energie.
Meer groene energie
Groene energie is een belangrijk middel om onze CO₂-uitstoot te verkleinen. Met Eoly, onze eigen groene-stroomproducent, wekken we stroom op via 14 windturbines op land, 79 zonne-installaties en 3 warmtekrachtkoppelingen. Samen dekken ze 33 % van ons elektriciteitsverbruik in België, waardoor we jaarlijks meer dan 16.000 ton CO₂-uitstoot vermijden. Via Parkwind investeren we ook in offshore windenergie. Ons aandeel in Parkwind was in 2019 goed voor 559 MWh groene stroom, oftewel 130.560 ton vermeden CO₂-uitstoot. Hiermee dekken we 275 % van ons elektriciteitsverbruik!
Goed getimed
Groene energie opwekken, is één ding. Dan moet je er ook nog verstandig mee omspringen. We volgen het verbruik van onze gebouwen, machines en voertuigen op de voet en onderzoeken hoe we ons verbruik kunnen verschuiven naar momenten met veel zon of wind. Ons doel: zoveel mogelijk groene energie gelijktijdig produceren en verbruiken. Op onze sites met een eigen windturbine slagen we hierin vandaag voor 70 %. Wanneer er veel duurzame energie beschikbaar is, koelen we de grote diepvriezers in onze distributiecentra extra diep in. Zo overbruggen we momenten waarop er minder energie voorhanden is. De elektrische voertuigen en transpalletten laden we ’s nachts op, wanneer het rustig is en terwijl onze windturbines blijven draaien. Ook liquid ice en waterstof produceren we zoveel mogelijk op momenten waarop we weinig verbruiken.
Mobiliteit en transport
Bijna 30.000 medewerkers, 4 miljoen klanten en een ontelbaar aantal producten in onze logistieke keten. Hun verplaatsingen hebben een enorme impact op het klimaat. Dat vraagt om een slim mobiliteitsbeleid.
We hanteren drie principes. Het aantal afgelegde kilometers heeft de grootste klimaatimpact. Dus in eerste instantie focussen we op het verminderen van dit aantal. Vervolgens stimuleren we vervoermiddelen met een lagere ecologische voetafdruk (dit noemen we ‘verschuiven’), zoals de boot of trein voor goederen of de fiets voor personen. Als de kilometers toch met de auto of vrachtwagen worden afgelegd, vergroenen we de brandstoffen. En dat allemaal zowel voor onze goederen, medewerkers als klanten.
De klimaatimpact van een product
Ook de producten in onze rekken hebben een indirecte impact op het klimaat. Hierop hebben we minder invloed en hierover kunnen we moeilijker rapporteren. Toch zitten we ook samen met onze leveranciers om de klimaatimpact van de producten in ons assortiment te verminderen. We kijken hierbij naar de volledige levenscyclus van een product: van grondstof tot productie, verpakking, transport, gebruik, afvalverwerking, recyclage … De factoren met de grootste impact pakken we het eerst aan. Enkele voorbeelden:
- We deden heel wat aanpassingen aan onze Boni Selection-luiers op vlak van samenstelling, productie, transport en afvalverwerking. Goed voor een CO₂-reductie van 5 %.
- Met onze productieafdeling Fine Food Meat zetten we steeds meer in op het verduurzamen van de vleesketen, naast ook plantaardige vleesvervangers met minder klimaatimpact dan traditionele vleesbereidingen.
- Zonde van alle moeite en CO₂-uitstoot, als eten uiteindelijk moet worden weggegooid. Daarom nemen we heel wat initiatieven om voedselverlies tegen te gaan. Dankzij een geautomatiseerd bevoorradingssysteem slagen we erin 97,38 % van onze verse en diepvriesvoeding te verkopen. Voor de 2,62 % voedingsmiddelen die we niet verkopen, zoeken we een nuttige bestemming.
Wat willen we in de toekomst nog doen?
Het is niet onze ambitie om klimaatneutraal te zijn. Waarom niet? Omdat ‘klimaatneutraal’ strikt genomen niet bestaat. Het betekent dat je activiteiten en processen niet bijdragen tot de klimaatverandering. Dat er met andere woorden geen broeikasgassen zoals CO₂ vrijkomen. Dat is onrealistisch. Om klimaatneutraliteit te bereiken, kan je als bedrijf je uitstoot compenseren met geld en certificaten. Je zorgt ervoor dat er – in ruil voor de CO₂-emissie die jij veroorzaakt – ergens anders minder CO₂ wordt uitgestoten of CO₂ uit de lucht wordt gehaald. Zo werkt onze aanpak niet. Wij willen zelf actie ondernemen en inzetten op innovatieve projecten om onze uitstoot effectief naar beneden te krijgen. Stap voor stap.
Het is wél onze ambitie om tegen eind 2020 onze directe CO₂-uitstoot met 20 % te verminderen tegenover 2008, in verhouding tot onze omzet. Voor onze activiteiten in België, Luxemburg én Frankrijk. Op 31 maart 2020 zaten we al aan 18,6 %. We zitten op koers om onze doelstelling te halen tegen eind dit jaar. Daarom stelden we alvast een nieuwe doelstelling op: tegen 2030 40 % minder directe CO₂-uitstoot tegenover 2008, opnieuw in verhouding tot onze omzet.
Hoe gaan we onze directe CO₂ -uitstoot verder verlagen?
Per jaar geven we gemiddeld 20 bestaande winkels een duurzame make-over tot een lage-energiewinkel. Goed voor een investering van 35 miljoen euro voor 234 renovaties tegen 2029. Bij elke verbouwing vervangen we ook consequent alle lampen door ledverlichting. Ook op de parkings. Nieuwe winkels en gebouwen krijgen uiteraard standaard ledverlichting.
Volgens Europese richtlijnen mogen er vanaf 2030 bij een lek in klassieke koelinstallaties geen synthetische koelmiddelen meer toegevoegd worden. Tegen dan willen we in alle winkels van Colruyt Laagste Prijzen, OKay en Bio-Planet overgeschakeld zijn naar koelinstallaties die werken op natuurlijke koelmiddelen. Hierdoor zullen we in België 11 % minder CO₂ uitstoten, ten opzichte van onze totale CO₂-uitstoot in 2015.
Met Eoly bouwen we elk jaar verder aan onze productiecapaciteit voor hernieuwbare energie. We willen zoveel mogelijk groene energie zelf produceren, liefst in samenwerking met Eoly Coöperatie. Die biedt geïnteresseerden de kans om rechtstreeks mee te investeren in windturbines op land en mee te genieten van de opbrengst ervan. Want de klimaatverandering aanpakken, dat doen we samen.
Een eco-score voor alle producten
Vandaag zijn er verschillende methoden om de klimaatimpact van een product of organisatie in kaart te brengen. De Product Environmental Footprint (PEF) vormt de Europese standaard voor het uitvoeren van Life Cycle Assessment (LCA) studies van producten. Voor organisaties bestaat er de Organisation Environmental Footprint (OEF). Dit kan complex worden. Daarom werken we aan een eco-score, vergelijkbaar met de Nutri-Score. Met zo’n eco-score kunnen klanten in een oogopslag de ecologische impact van gelijkaardige producten met elkaar vergelijken en zelf geïnformeerde beslissingen nemen tijdens het winkelen.
Stefan Goethaert, directeur Colruyt Group Fine Food en verantwoordelijke voor productverduurzaming, legt uit: "We zijn volop bezig met allerlei zaken uit te proberen en tools te ontwikkelen. Een eco-score is echter veel complexer dan de Nutri-Score, die vertrekt van het product zelf. Om de klimaatimpact te meten, moet je de hele levenscyclus van het product in kaart brengen en dat is een moeilijke opdracht."