)
Hoe gaat Colruyt Group om met energie?
24
mei
2020
Energie, en waarom dat zo belangrijk is
Energie valt vandaag niet weg te denken uit ons leven. Onze westerse maatschappij steunt op energie voor stroom, verwarming, koeling, transport … Wat bij energie vooral belangrijk is, is waar deze vandaan komt. Energiebronnen kunnen hernieuwbaar of niet-hernieuwbaar zijn.
Steenkool, aardgas, aardolie, benzine en diesel zijn voorbeelden van klassieke, niet-hernieuwbare, fossiele brandstoffen. Bij de verbranding ervan komt er CO₂ vrij in de atmosfeer. Die draagt sterk bij aan de klimaatverandering. Een kerncentrale waar uranium als brandstof wordt gebruikt, produceert geen CO₂-emissies, maar zorgt wel voor radioactief afval.
Duurzame, hernieuwbare energiebronnen zoals wind, zon, water, aardwarmte, biomassa en groene waterstof veroorzaken daarentegen geen luchtvervuiling en weinig CO₂-uitstoot. Bovendien geraakt deze energie nooit op en is ze dus meer toekomstgericht.
Wat doen wij vandaag?
Als grote retailer hebben we een groot energieverbruik, waarmee we verantwoord en duurzaam willen omspringen. Ons energiebeleid bestaat uit drie principes:
- We zetten sterk in op de reductie en preventie van ons energieverbruik. De meest duurzame energie is immers de energie die je niet verbruikt. We streven ook naar een optimale afstemming van energieverbruik en -productie.
- We kiezen bewust voor duurzame, hernieuwbare energie die we bij voorkeur zelf opwekken. De energie die we verbruiken, komt dus zoveel mogelijk vanuit niet-fossiele brandstoffen. Ons elektriciteitsverbruik dekken we reeds volledig met 100 % groene stroom.
- We gaan aan de slag met reststromen, zodat energie niet verloren gaat. In verschillende winkels van Colruyt Laagste Prijzen, OKay en Bio-Planet recupereren we bijvoorbeeld de restwarmte van de koelinstallaties en zetten die in voor de verwarming.
Energieverbruik verlagen
In 2019 hebben we 8,7 % minder energie verbruikt dan in basisjaar 2009, ten opzichte van de omzet. Om dit cijfer te verhogen – en ons relatief energieverbruik dus te verlagen – stelden we een energiereductieplan op waarin we vier pistes volgen:
- Infrastructuur: bouwen we een nieuwe winkel, dan voorzien we uiteraard standaard een goede isolatie. Oudere winkels en gebouwen waarvan we eigenaar zijn, krijgen een energiebesparende renovatie. Die isoleren we bij en werken we luchtdichter af tot lage-energiegebouwen.
- Verwarming: Colruyt Group gaat voor fossiele-brandstofvrije winkels, dus zonder verwarming met stookolie of aardgas. In ruil maken we gebruik van warmterecuperatie, warmtepompen en groene stroom. Zo voorkomen we 99 % van de CO₂-uitstoot ten opzichte van een winkel met een verwarmingsketel.
- Verlichting: we rollen ledverlichting uit in al onze winkels, gebouwen en op de parkings. Waar mogelijk installeren we bewegingsdetectoren die het licht automatisch aan- en uitschakelen.
- Mobiliteit: we focussen op minder brandstofverbruik en de overschakeling op hernieuwbare brandstoffen. Zowel voor het transport van onze goederen, klanten als medewerkers.
Naast deze vier grote pistes sensibiliseren we onze medewerkers om ook kleine verliesposten aan te pakken: diepvriezers tijdig ontdooien, het licht uitdoen, de verwarming een graad lager zetten … Als elk van onze 30.000 medewerkers hieraan aandacht besteedt, maakt dit een groot verschil in energieverbruik.
Tegelijk groene energie produceren en verbruiken
Ons energieverbruik stemmen we af op onze groene-energieproductie. We verschuiven waar mogelijk ons verbruik naar momenten met veel zon of wind, wanneer de elektriciteitsproductie hoog is. Dit is een manier om de overproductie van energie tegen te gaan en bij te dragen aan meer netstabiliteit. Want wij zetten niet massaal veel stroom op het elektriciteitsnet als het veel waait en nemen ook niet plots veel meer stroom af als er weinig stroomproductie is. Op onze centrale sites met een eigen windturbine slagen we vandaag voor 70 % in het gelijktijdig produceren en verbruiken van groene energie. Hoe doen we dit?
- Een zelf ontwikkeld platform voor data-analyse verbindt ons energieverbruik met de actuele marktprijzen voor energie, de voorspelde energieprijzen, weergegevens, gebruikersparameters en allerlei technische randvoorwaarden. Op basis daarvan stuurt het systeem verschillende installaties in onze centrale gebouwen automatisch aan.
- We hebben ook in kaart gebracht welke toestellen we kunnen afzetten, hoe vaak en hoe lang. Zo kunnen we slim omgaan met niet-essentiële verbruikers zoals ventilatie, koeling en verluchting.
- De elektrische voertuigen en transpalletten in onze distributiecentra laden we ’s nachts op, wanneer het rustig is en terwijl onze windturbines blijven draaien.
- Wanneer er veel duurzame energie beschikbaar is, koelen we de grote diepvriezers in onze distributiecentra extra diep in. Zo overbruggen we momenten waarop er minder energie voorhanden is.
- Liquid ice produceren we zoveel mogelijk op momenten waarop we weinig verbruiken.
- Bij een overproductie van zonne- en windenergie kunnen we de overtollige stroom via elektrolyse omzetten in waterstof. Die waterstof kunnen we gebruiken als brandstof. En op de momenten dat we zelf te weinig stroom opwekken, zetten we de waterstof opnieuw om in elektriciteit. Zonder uitstoot van CO₂ en fijnstof. Dat doen we al sinds 2012 in ons distributiecentrum Dassenveld in Halle.
Hernieuwbare energie produceren
Colruyt Group zet sterk in op groene energie. De laatste decennia investeerden we al miljoenen euro’s in windenergie op land en zee en in zonnepanelen. Eind 2019 was 44 % van ons energieverbruik afkomstig van niet-fossiele brandstoffen uit eigen of lokale productie-eenheden. Ons elektriciteitsverbruik dekken we reeds volledig met 100 % groene stroom. Dit doen we aan de hand van onze eigen groene-stroomproductie en participaties.
Windenergie op land
Met Eoly wekken we stroom op via 14 windturbines op land, verspreid in Vlaanderen en Wallonië. We zetten sterk in op het uitbreiden van dit aantal en dus onze productiecapaciteit.
Het blijft echter moeilijk om een lokaal maatschappelijk draagvlak te vinden voor windenergie. De aankondiging van een nieuw windpark kan bij buurtbewoners bezorgdheid of weerstand oproepen. Daarom gaan we al in een vroeg stadium in dialoog met omwonenden, belangengroepen en overheden. Ook nadat de vergunningsaanvragen ingediend zijn, willen we alle betrokkenen maximaal en transparant blijven informeren, bijvoorbeeld door systematisch een infomarkt te organiseren. Verder investeert Eoly heel wat in lokale verankering en meerwaarde voor de omwonenden en de lokale gemeenschap. Denk bijvoorbeeld aan de aanleg van recreatieve of educatieve groenzones rond de windturbines, met wandel- en fietspaden, boomgaarden, parken en speeltuinen. Zit je nog met vragen over windenergie? Hier vind je alvast 6 antwoorden.
We zijn ervan overtuigd dat het verduurzamen van de energiemarkt en het tegengaan van de klimaatverandering een uitdaging is die we samen met de hele maatschappij moeten aanpakken. Daarom stellen we via Eoly Coöperatie onze windturbineprojecten open voor directe participatie. Elke participant wordt medeaandeelhouder van de windturbines van de coöperatie en profiteert ook mee van de opbrengst ervan. Eoly Coöperatie beschikt sinds 2017 over één windturbine in Halle. Bij heel wat van de geplande windparken wordt er een turbine voorbehouden voor de coöperatie. De eerstvolgende zal operationeel zijn tegen eind 2020 in Rebaix/Bouvignies.
Windenergie op zee
Via ons aandeel in Parkwind investeerden we in 2019 in de productie van hernieuwbare energie met 200 offshore windturbines in de Belgische windparken Belwind, Northwind, Nobelwind en Northwester 2. Als een van de weinige spelers in de industrie gaat Parkwind voor een 360°-aanpak. Het verzorgt zowel de financiering, ontwikkeling en bouw als de exploitatie van zijn windparken. En het is ook bezig met heel wat R&D-projecten. Parkwind wil zo schaalgrootte creëren in de offshore sector en de transitie naar een groene energievoorziening versnellen.
Zonne-energie
De financiële haalbaarheid van zonne-energie blijft stijgen, ondanks het einde van de subsidiëring. Daarom krijgt elke nieuwe winkel van Colruyt Laagste Prijzen, OKay en Bio-Planet zonnepanelen, op voorwaarde dat dit technisch haalbaar is. Vandaag hebben we reeds 79 zonne-installaties op onze winkels en centrale gebouwen.
Voor we zonnepanelen installeren, analyseren we hoeveel energie het gebouw in kwestie nodig heeft. Elektriciteit die ter plaatse verbruikt wordt, is het meest kostenefficiënt. Daarom installeren we niet meer zonnepanelen dan we nodig hebben om de energiebehoefte van de site te dekken. Zonnepanelen produceren vooral energie overdag, wanneer onze winkels open zijn en de vraag naar elektriciteit in onze winkels dus ook het grootst is. Op zonnige dagen kunnen de winkels bijna volledig op zonne-energie draaien. Door de energieproductie maximaal af te stemmen op het verbruik, vermijden we ook dat we energieoverschotten moeten vervoeren over het elektriciteitsnet.
Groene brandstoffen
Met DATS 24 werken we aan een groenere mobiliteit en duurzamere brandstoffen. DATS 24 biedt in België naast benzine en diesel, ook waterstof, elektriciteit en aardgas voor voertuigen (CNG) aan.
Waterstof, de duurzame brandstof van de toekomst
Waterstof is een ideale, duurzame brandstof voor voertuigen. Hoe dat precies in elkaar zit? Via elektrolyse wordt water door elektriciteit gescheiden in waterstof en zuurstof. De brandstofcel aan boord van een voertuig kan de waterstof opnieuw omzetten naar elektriciteit. Die elektriciteit drijft de motor aan en zorgt ervoor dat de auto rijdt. De grondstoffen van waterstof – water en elektriciteit – zijn allebei hernieuwbaar. Tijdens het rijden komt uit de uitlaat alleen onschadelijke waterdamp, geen CO₂, stikstofoxiden of fijnstof. Een 100 % duurzame en hernieuwbare brandstof dus. Sinds 2004 investeerden we al 6 miljoen euro in innovatieve projecten met waterstof:
- De medewerkers in ons distributiecentrum in Halle gebruiken heftrucks op waterstof, die lokaal wordt geproduceerd met de hernieuwbare stroom van windturbines en zonnepanelen.
- Het wagenpark van Colruyt Group telt al een 25-tal bedrijfswagen op waterstof.
- In oktober 2018 opende DATS 24 in Halle het eerste tankstation waar je terecht kan voor alle klassieke en alternatieve brandstoffen. Waaronder dus ook onze zelf geproduceerde 100 % groene waterstof.
CNG als transitiebrandstof
Rijden op waterstof klinkt dus veelbelovend. Maar vandaag zie je nog niet veel waterstofwagens rijden. Het kan nog een tijd duren tegen dat we als maatschappij waterstof als brandstof op grote schaal produceren én gebruiken. Zo lang mogen we echter niet wachten om over te schakelen naar duurzamere brandstoffen! Daarom zetten wij in de tussentijd in op CNG, dat al meer ingeburgerd en beschikbaar is.
Hoewel CNG – aardgas voor voertuigen – niet hernieuwbaar is, beschouwen we dit vandaag wel als een duurzamere brandstof. We baseren ons hiervoor op wetenschappelijke duurzaamheidsanalyses in samenwerking met VUB, Thomas More Hogeschool en Universiteit Gent. Een wagen op CNG stoot minder CO₂ en beduidend minder fijnstof en stikstofoxiden uit dan benzine- en dieselwagens. Bovendien is aardgas volledig veilig en kan het de bodem of het water nooit verontreinigen. De sector zet ook reeds stappen om aardgas op termijn te verduurzamen door het bijmengen van biogas of waterstof.
Hoe wij CNG inzetten als schoner alternatief voor benzine of diesel:
- Bij DATS 24 kunnen klanten aan 77 stations CNG tanken. Daarmee zijn we in België de belangrijkste brandstofleverancier van aardgas voor voertuigen.
- We hebben acht CNG-trekkers voor goederentransportin ons wagenpark.
- Via Collect&Go testen we momenteel thuislevering met CNG-bestelwagens.
- 45 % van onze bedrijfswagens rijdt op CNG. Ook het merendeel van onze reservewagens zijn CNG-wagens.
Ten slotte maakt CNG een grote groep automobilisten vertrouwd met het tanken van een gasvormige brandstof en faciliteert het zo mee de transitie naar waterstofmobiliteit.
Elektrisch rijden
Via DATS 24 blijven we investeren in een laadpalennetwerk voor elektrische wagens op de parkings van Colruyt Laagste Prijzen, Bio-Planet en OKay. Aan 111 winkelpunten van Colruyt Group kan je je auto opladen terwijl je jouw boodschappen doet. En dat met 100 % groene Belgische stroom. Tegen 2021 willen we op 200 locaties elektrische laadpalen hebben, zowel op winkelparkings voor onze klanten als op de parkings voor onze medewerkers.
En natuurlijk rijden we ook zelf op groene elektriciteit, steeds meer en meer:
- Medewerkers kunnen voor dienstverplaatsingen gebruik maken van vier elektrische wagens.
- Dit jaar introduceerden we in ons aanbod firmawagens enkele nieuwe 100 % elektrische voertuigen en plug-inhybridewagens met grote batterijcapaciteit.
- In onze garage hebben we enkele elektrische wagens als reservewagens.
- Medewerkers kunnen via Colruyt Group tegen een voordelige prijs een elektrische scooter kopen voor hun woon-werkverkeer.
- Op onze logistieke sites gebruiken we twee elektrische terminaltrekkers om de opleggers te verplaatsen.
Energie recupereren
Als laatste grote principe – naast reductie van ons energieverbruik en energieproductie uit hernieuwbare bronnen – gaan we actief aan de slag met reststromen, zodat energie niet verloren gaat.
Koud voor de een, warm voor de ander
Iets koelen, doe je door er letterlijk de warmte uit te halen. Dat gebeurt bijvoorbeeld in de koelinstallaties voor verse producten in onze winkels. Die kostbare ‘restwarmte’ laten we niet zomaar verloren gaan. We gebruiken deze om de winkel te verwarmen. Dit proces van warmterecuperatie passen we toe bij nieuwe winkels van Colruyt Laagste Prijzen, OKay en Bio-Planet en bij renovaties.
Warmterecuperatie uit koeling vullen we aan met warmtepompen. Zo’n warmtepomp maakt gebruik van 100 % groene stroom om warmte te halen uit hernieuwbare natuurlijke bronnen zoals de aardbodem, de omgevingslucht of het grondwater, en deze te hergebruiken. Voor verwarming van de winkelruimte bijvoorbeeld, of warm water voor de beenhouwerij.
Warmtekrachtkoppeling: tegelijk elektriciteit en warmte
Op onze logistieke- en productiesites Dassenveld (Halle), Ghislenghien en Stroppen (Halle) installeerden we een warmtekrachtkoppelingsinstallatie. Die produceert elektriciteit uit aardgas, en daarnaast ook een heleboel warmte. Deze vrijgekomen warmte gebruiken we ter plekke om de gebouwen en het water te verwarmen. Door het gebruik van aardgas is dit dus geen hernieuwbare energie, maar warmtekrachtkoppeling verbruikt wel minder fossiele brandstoffen dan het apart opwekken van elektriciteit en warmte. Onze drie installaties kunnen samen jaarlijks zowat 15.200 MWh elektriciteit produceren (het jaarverbruik van 4.343 gezinnen), en ongeveer 16.200 MWh thermische energie (het jaarverbruik van 566 gezinnen).
Wat willen we in de toekomst nog doen?
Concrete energiedoelstellingen
- Tegen 2030 verbruiken we 20 % minder energie t.o.v. basisjaar 2009 (relatief t.o.v. de omzet). Eind 2019 zaten we al aan 8,7 %. We verbruikten dat jaar 58,92 MWh energie per miljoen euro omzet. Tegen 2030 moet dit 51,67 MWh worden.
- Tegen 2030 is minstens 60 % van ons energieverbruik afkomstig van niet-fossiele brandstoffen. Deze niet-fossiele energie zal volledig afkomstig zijn uit eigen of lokale productie-eenheden. Eind 2019 zaten we al aan 44 % niet-fossiele energie.
- Tegen 2030 bedraagt de gelijktijdigheid tussen onze elektriciteitsproductie en -behoefte op onze centrale sites in Halle, Ollignies en Ghislenghien minimaal 90 %.
Meer turbines vangen meer wind
Eoly heeft verschillende projecten gepland voor nieuwe windturbines op land. In Rebaix/Bouvignies zullen wellicht tegen eind 2020 drie nieuwe windturbines operationeel zijn. Er werden verdere stappen gezet in de vergunningsaanvragen voor drie windturbines in Lessines/Silly en twee windturbines in Frasnes-lez-Anvaing. De aanvraag van de bouwvergunning voor zeven turbines in Ronquières is voorzien in februari 2021. Ook in Vlaanderen staan er tal van projecten gepland, onder andere in Bornem, Zele, Lummen en langs de E40 in de polders.
Via Parkwind zetten we ook in op offshore uitbreiding. In het eerste kwartaal van 2023 zal het Duitse windpark Arcadis Ost 1 in de Baltisch zee operationeel zijn. De onderzoeksfase voor het eerste windpark in Ierse wateren – Oriel – is volop aan de gang. Ten slotte werkt Parkwind hard verder aan partnerships voor de ontwikkeling van nieuwe windparken in Azië en Europa.
Waterstof op grote schaal
We spannen ons in om het gebruik van waterstof op grote schaal te faciliteren. De komende jaren willen we nog 35 miljoen euro extra investeren in de Belgische waterstofeconomie. Bovendien delen we graag onze ruime expertise in waterstofproductie, -opslag en -gebruik voor personenwagens en logistieke toestellen. We zijn ook actief lid van verschillende samenwerkingsverbanden, zoals Waterstof Industrie Cluster (België en Nederland) en het Europese consortium Hydrogen Europe.
Hyoffwind: groene waterstof op industriële schaal
In samenwerking met Parkwind en Fluxys bouwen we aan Hyoffwind: de eerste industriële power-to-gas installatie die groene elektriciteit omzet in groene waterstof. De elektriciteit zal afkomstig zijn van offshore windparken. De geproduceerde waterstof kan vervolgens gebruikt worden voor verschillende doeleinden:
- Als grondstof voor de industrie (bijvoorbeeld in de chemie).
- Als brandstof voor logistiek en transport.
- Als manier om het klassieke aardgasverbruik te vergroenen en koolstofarmer te maken, door de waterstof te integreren in de bestaande aardgasinfrastructuur.
- Ten slotte kan de waterstof opnieuw worden omgezet in elektriciteit om meer stabiliteit op het elektriciteitsnet te creëren. Het gas- en elektriciteitssysteem kunnen elkaar op deze manier optimaal aanvullen en versterken.
Qua omvang is dit project een primeur voor België. Hyoffwind kan echt een mijlpaal worden in de verduurzaming van het Belgische energielandschap. Het project kan de lokale kennisopbouw en de groene waterstofeconomie boosten en ons land koploper maken in innovatieve waterstofoplossingen. Productie op grote schaal moet uiteindelijk ook zorgen voor een kostendaling van groene waterstof. De power-to-gas installatie is voorzien om begin 2023 operationeel te zijn in Zeebrugge.