De patat, onze nationale trots
De Belgische aardappel staat onder druk, dus trekken landbouwers aan de alarmbel. Rastelers Henk Dewaele en Willem-Jan Coens zitten al twintig jaar in het vak. Dankzij teeltbegeleiding van afnemers maken ze de juiste keuzes. “De ene aardappelvariëteit is beter bestand tegen droogte dan de andere. Het ene perceel is ook droogtegevoeliger dan het andere. Als boer is het de kunst om de juiste soort op het juiste perceel te telen.”
Willem-Jan Coens, Wingene / Henk Dewaele, Ruiselede
Wat maakt de Belgische aardappel zo iconisch?
“We beseffen het niet altijd, maar bij ons heerst een ideaal klimaat om aardappelen te telen. En we mogen gerust wat minder bescheiden zijn: wij Belgen behoren tot de beste boeren van de wereld. Het idee dat je een product kweekt dat zo veelzijdig is, maakt de teelt zo leuk. Gekookt, gebakken, in de vorm van frietjes, kroketten, puree of gratin dauphinois: een aardappel kun je elke dag eten, met elke dag weer een andere smaak.”
Henk Dewaele
De aardappelteelt brengt ook uitdagingen met zich mee. Jullie maken de impact van het klimaat mee vanop de eerste rij.
“Absoluut. De grootste uitdaging is om de opbrengst die we gewend zijn, te behouden. Dat kan nogal schommelen – zeker nu het veel minder vaak regent.”
“Het weer wordt extremer. De laatste tien jaren zijn bijna allemaal uitzonderlijk geweest. Pas op, daar komen we niet altijd slecht uit qua geoogste kilo’s aardappelen, maar toch. Dit jaar hebben we ook al twee maanden droogte achter de rug, hé. Het was hoog tijd dat het zou regenen.”
Willem-Jan Coens
“Het ideale aardappelweer? Een dag of vijf goed weer, maar dan niet meer dan 25 graden. En op dag 6 en 7 regen. En het liefst een liter of 15. Helaas bestaat dat ideaal niet. Vaak hebben we lange natte periodes, gevolgd door lange droge periodes. Het is moeilijk om daar als boer op in te spelen. In natte jaren zou je dan water kunnen afvoeren, in droge periodes moet je er aanvoeren. Alles is mogelijk in de praktijk, maar dat kost veel geld, hé.”
“De ene aardappelvariëteit is beter bestand tegen droogte dan de andere. Het ene perceel is ook droogtegevoeliger dan het andere. Als boer is het de kunst om de juiste soort op het juiste perceel te telen.”
Henk
Jullie spreken van de juiste aardappelsoort op het juiste perceel. Hoe vind je de juiste combinatie?
“Sinds een jaar of tien verbouwen Willem-Jan en ik aardappelen voor Colruyt Group en De Aardappelhoeve. Dankzij de samenwerking met Colruyt Group krijgen we teeltbegeleiding, waarbij zij ons helpen om de juiste rassen te selecteren voor onze velden. Zij hebben de middelen en de kennis om die kwaliteit te beoordelen. Zij wassen, schillen en frituren aardappelen en doen daar ook proeven op, en ze kennen de verschillen qua smaak en bewaring. Teeltbegeleiders zeggen: Henk, je zou beter dat ras telen op dat perceel. Zij weten ook heel goed wat de consument wil. Wij hebben als boer onze expertise: welke bemesting en besproeiing zijn nodig op ons perceel, en hoe zorgen we ervoor dat we veel kilo’s aardappelen per hectare kunnen oogsten? De teeltbegeleiding van Colruyt Group is daarop een perfecte aanvulling.”
Henk
In hoeverre speelt duurzaamheid een rol in jullie visie op de toekomst?
“Dat speelt een grote rol. Als we aardappelen willen blijven kweken, zullen we heel goed moeten zorgen voor onze grond. Het project met Colruyt Group geeft ons de kans een eerlijke prijs te krijgen voor ons product, wat ons meer marge geeft om in te zetten op duurzaamheid. Ik ervaar onze samenwerking daarom ook als duurzaam: in de voorbije tien jaar zijn alle gemaakte afspraken altijd nagekomen. Colruyt Group is altijd correct met ons, en wij met hen. Allebei willen we het best mogelijke product aanleveren en aan de consument aanbieden. Colruyt Group gaat lokaal op zoek naar de beste producten om tot bij de mensen te brengen, wij zetten daar mee onze schouders onder.”
“Ik herinner me een voorval van een paar jaar geleden. Het was een slechte oogst geweest: we konden weinig kilo’s leveren, maar troffen zelf geen schuld. We kwamen niet uit de kosten. Colruyt Group heeft ons correct vergoed voor de energie die we er het hele jaar in hadden gestoken. Ik ben al 20 jaar boer, maar dat heb ik nog met geen enkele partij meegemaakt.”
Henk
Merken jullie dat de consument dat kan appreciëren, dat accent op lokale productie?
“Ja, absoluut. Ik zie dat er veel meer aardappelen rechtstreeks gekocht worden bij de boer, in een automaat op hun perceel of in een hoevewinkel. Je merkt dat de consument de Belgische boeren iets gunt. Aardappelen, maar ook eieren en melk lenen zich bij uitstek voor samenwerkingen in de keten.”
Willem-Jan
“Het is fantastisch dat een boer zijn product binnen de Belgische keten verkocht krijgt en daar een meerprijs voor kan genereren. Al is niet enkel biologisch een keuze voor lokaal: ik ben een industriële boer, maar ik maak wel een product dat aan biologisch kan tippen. Dat is mede dankzij de kwaliteitseisen waarover Colruyt Group samen met ons waakt. Met het Global Gap-certificaat werken we samen aan transparantie: vanwaar komt het aardappelras dat wordt gekweekt, met welke producten wordt er gesproeid, is de grond niet overbemest? Het feit dat wij een aardappel kunnen bieden die voldoet aan die eisen, toont aan dat Colruyt Group er belang aan hecht dat wij het ook op de juiste manier doen. Het label ‘Hier gemaakt, hier gesmaakt’ komt ook voort uit dat engagement.”
Henk
Hier gemaakt, hier gesmaakt
Dit kwaliteitslabel verzekert je dat de aardappelen, fruit, groenten, vlees en zuivel die je koopt, van Belgische oorsprong zijn. De aardappelen van Willem-Jan en Henk zijn verkrijgbaar in de supermarkten van Colruyt Laagste Prijzen, Okay, Spar Colruyt Group en op Collect&Go.
